Wat is een obligatie? Over betekenis & hoe obligaties werken

Wat is een obligatie? Couponrente is een belangrijke reden voor veel mensen om te beleggen in obligaties. Van alle soorten beleggingen is de obligatie relatief gezien de meest veilige beleggingsmethode. Maar is dat ook altijd zo en wat is een obligatie nu precies?

Wat is een obligatie?

Een obligatie is een schuldbewijs die deel uitmaakt van een grotere lening en wordt vooral uitgegeven door organisaties en overheden (respectievelijk bedrijfs- en staatsobligaties). Als u belegt in obligaties betekent dit dat u geld uit leent aan een bedrijf of overheid. Obligaties kunnen beursgenoteerd zijn, verschillende looptijden hebben en worden in diverse valuta’s uitgegeven.

Couponrente en terugbetaling

Voor het uitlenen ontvangt u een vergoeding, meestal in de vorm van rente (couponrente) die periodiek wordt uitgekeerd. Bij de meest voorkomende soorten obligaties wordt aan het einde van de looptijd het uitgeleende geld terugbetaald.

Risico van obligaties

Het risico van een obligatie is dat een obligatiehouder het uitgeleende geld niet terugkrijgt of dat rente niet wordt uitbetaald. Dit kan zich voordoen als een bedrijf of overheid failliet gaat. De couponrente op het moment van uitgifte is gerelateerd aan het risico op faillissement. Hoe groter het risico op faillissement, hoe hoger de couponrente.

Ratingbureaus

Het risico op faillissement wordt door externe bureaus ingeschat. Er zijn diverse ratingbureaus maar de meest toonaangevende zijn Moody’s en Standard & Poors. De ratings variëren van AAA tot D, waarbij AAA, AA, en A voor relatief risicoloos staan. Ratings van BB of lager zijn risicovol.

Notering van obligaties

Op de effectenbeurs worden obligaties verhandeld. De notering is normaal gesproken in procenten van de nominale waarde (de waarde waartegen de obligatie is uitgegeven). Als een obligatie met een nominale waarde van € 1.000 een koers heeft van 110%, dan is de waarde van de obligatie op dat moment 110% x € 1.000 = € 1100.

Waarde van een obligatie

De waarde van een obligatie is onder andere afhankelijk van:

• de rente op de kapitaalmarkt;
• het risico op faillissement en;
• de resterende looptijd.

Afhankelijk hiervan zal voor een obligatie meer, minder of 100% van de hoofdsom moeten worden betaald. De waarde van een obligatie stijgt als:

• de rente op de kapitaalmarkt daalt, nieuwe obligaties zullen tegen een lagere rente worden uitgegeven;
• het risico op faillissement daalt (de rating stijgt), de kans dat de obligatiehouder het uitgeleende geld terugkrijgt of dat rente wordt uitbetaald is toegenomen.

In beide gevallen is de obligatie aantrekkelijker geworden.

---

 HOEVEEL KUNT U BESPAREN OP UW AUTOVERZEKERING?

ONTDEK HET HIER DIRECT!

---

Rendement berekenen

Het totale rendement op de obligatie is afhankelijk van zowel de couponrente als het koersresultaat. Bij een stijging van de rente op de kapitaalmarkt zal de koers van obligaties die nog een lange looptijd hebben sterker dalen dan van obligaties met nog een korte looptijd. Naarmate de looptijd korter wordt zal de koers de neiging vertonen naar de 100% terug te keren.

Wat betreft de hoogte van de rente op obligaties kunnen worden onderscheiden:

• couponrente: het rentepercentage waartegen de periodiek uit te keren rente wordt berekend;
• couponrendement: is gelijk aan de couponrente gedeeld door de marktwaarde van de obligatie.
• effectief rendement: is couponrendement, rekening houdend met uitloting tijdens en aflossing aan het einde van de nog resterende looptijd.

Soorten obligaties

Een obligatie kan volgens de volgende criteria worden ingedeeld:

1. Waarborg. De terugbetaling van het uitgeleende geld en de rente wordt:

• niet gewaarborgd, de obligatiehouder wordt als gewone schuldeiser gezien;
• gewaarborgd door bepaalde bezittingen van de uitgevende partij;
• gewaarborgd door vestiging van hypotheek op (één van) de gebouwen;
• niet gewaarborgd en achtergesteld ten opzichte van andere obligatiehouders;

2. Rendement

• Zowel looptijd als rente staan vast;
• Rente wordt periodiek herzien, opslag op kapitaalmarktrente staat vast;
• Rente wordt periodiek herzien, opslag op kapitaalmarktrente is variabel;

3. Terugbetaling

• Terugbetaling aan het einde van de looptijd;
• Verplichte vervroegde terugbetaling, door:
  • Loting: door lottrekking wordt bepaald welke nummers van obligaties worden terugbetaald;
  • Terugkoop: uitstaande obligaties worden teruggekocht op de beurs;
• Optionele vervroegde terugbetaling. Zowel uitgever als obligatiehouder kunnen hierom vragen;

4. Converteerbaar

• Obligatiehouder heeft de mogelijkheid of verplichting de obligatie aan het einde van de looptijd om te wisselen in aandelen;
• Uitgever heeft de mogelijkheid tussen uitbetaling in aandelen of contanten.

Behalve deze obligaties zijn er de afgelopen jaren ook diverse andere obligaties met speciale ingewikkelde constructies op de markt gekomen. De risico’s van deze obligaties zijn vaak veel moeilijker in te schatten en de koersen reageren anders dan die van de normale obligaties.

Voor- en nadelen van obligaties

De voordelen van het opnemen van obligaties in een beleggingsportefeuille zijn:

• Relatief veilige beleggingsvorm;
• Hoger rendement dan met sparen;
• Risico-inschatting op faillissement door externe bureaus;
• Als schuldeiser eerder geld terug bij een faillissement dan aandeelhouders;
• Diversiteit aan soorten obligaties.

De nadelen:

• Lagere rendementsverwachting dan veel andere beleggingsvormen;
• Inleg alleen gegarandeerd aan einde looptijd door waardeveranderingen;
• Risico op faillissement van de uitgever van de obligatie;
• Valutarisico bij obligaties in een vreemde munt;
• Het depositogarantiestelsel is meestal niet van kracht.

Obligaties kopen

Direct op de beurs kunnen bestaande obligaties via een tussenpersoon (een broker of broker-dealer) gekocht worden. Daarnaast kunnen nieuwe obligaties gekocht worden. Inschrijving kan dan gedurende een beperkte periode.

Vaak moet een groot bedrag worden ingelegd om een obligatie te kopen. U kunt kiezen voor een beleggingfonds dat in obligaties belegt of een tracker kopen die een bepaalde obligatie-index volgt. Al voor relatief kleine bedragen kan dan belegd worden in obligaties. Vraag hierna bij uw broker of broker-dealer.

Tot slot 

De obligatiemarkt is over het algemeen minder bewegelijk dan de aandelenmarkt maar de winstkansen zijn meestal ook kleiner. Door het relatief lage risico van obligaties ontstaat een meer defensieve beleggingsportefeuille.

Het is belangrijk dat u de risico’s van obligaties goed begrijpt voordat u erin gaat beleggen. Hoge rentes betekenen een relatief lage kredietwaardigheid van de uitgever. Daarnaast zijn er veel soorten obligaties. Lees altijd de voorwaarden goed. Zo kan in voorwaarden staan dat een deel van de uitstaande obligaties uitgeloot kan worden (vervroegde aflossing).

Zeker bij obligaties met een lange resterende looptijd, is het verder van belang een visie op de renteontwikkeling op de kapitaalmarkt te hebben. Deze kan het uiteindelijke rendement aanzienlijk beïnvloeden. Genoeg redenen dus om u goed te laten informeren als u van plan bent obligaties te kopen.